Librong pagaaralan nang manga Tagalog nang uicang Castilla (170-173): Kabanata 3, Awit 3

Nauna (169-170: Kab.3.Awit.2) 

Susunod (173-175: Kab.3.Aral.3)

--170--

ISA PANG AUIT.

Ang dagat, la mar, ang ilog, el rio, ang sapa, el estero, daan, el camino, ang layag, la vela, ang daong, navio, ang init, calor, ang ginao, el frio, ang ama, es el padre, ang anac, el hijo, ang ina, la madre, amain, el tio, ang daga, la tia, pamanquin, sobrino, manugan, el yerno, inaama, padrino, ang guntin, tijeras, ang sundang, cuchillo, ang lagari, sierra, ang catam, cepillo, pola,y, colorado, dilao, amarillo, ang calis, la espada, ang talim, el filo, ang pagcocontoan, dicen morecillo, at ang bocong bocong, ang uica,y, tobillo, ang pacpac,

--171--

las alas, ang tocá el pico, guilagid, ay encias, ang pangil, colmillo, tomahan na oya, cesemos amigos, cahit sumandali, siquiera un poquillo.

Abá dili may doon ibang manga pinaparang babayi, at may doon namang ibang pinaporan lalaqui nang pagdodolo baga nang o, at nang a.

Cayá nga yatá con itong manga uicang ito,y, samahan at langcapan cayá nang capoua uicang Castila ay di mangyayaring di imocha yaong ilinalangcap doon sa caniyang linalangcapan nang pagcadolorolo nang isa,t, isa.  Caya nga o, ang lolo niyong na ona a, dolohan naman nang o, at con a, ang na oona ay a, naman ang isama. Dili nga matouid at tatauanang lubha nang Castila itong uica; bueno casa es esto (*) buena casa es esto; condi paraparading dorolohan nang a, buena casa es esta; hindi naman matouid, que hermoso Iglesia; condi, que hermosa Iglesia; hindi naman matouid itong uicang, es muy fina este sombro sa pagca, o, ang dolo nitong uicang sombrero, ay a, ang dolo nang fina; condi ang uicain ay muy fino este sombrero.

At con marami man caya ang sinasabi, na ang dolo nang uica ay os at as, caya ay gayon din naman at ipaquimocha din ang uicang isinasama doon sa sinasamahan. Con baga ang uica, pisang matataas ang manga bahay doon sa bayang yaon; todas son altas los casas de aquel pueblo; aba dili as nang as. ang dolo nitong lahat na manga uica, at bauat ang isa sa canila ay os ang dolo, ay catauataua con baga ang uicain; todas son altas, todas son altos etc. Ang manga tagalog ay manga tauo ding mayayaman, at mababait; los tagalos son hombres ricos y discretos, ang manga babaying tagalog ay mahihiyin at mabubuti, las mujeres tagalas son vergonzosas y hermosas, Aba di caya ninyo natatandaan ang pagcacamucha nang uica na doon sa ona ona, ay os nang os, ang dolo; at dito sa icalaua ay as nang as.

Subali may doon namang ibang manga uicang Castilang marami na dili o, at dili naman a, ang dolo, at dili naman sadili nang manga lalaqui at nang manga galalaki caya, at dili naman sadili nang manga babayi at nang manga gababayi na caya, condi natatapat din sa lalaqui ma,t, sa manga

--172--

babayi man. Ay gangaitonga ang manga dolohan nang e, con baga itong manga uica, grande, malaqui, fuerte, matibay, valiente, matapang, triste, nalulumbay; alegre, natotoua, omnipotente, macapangyayari sa lahat; constante, matibay na loob na di nagcacaiba, dulce, matamis, caliente, mainit, prudente, mabait, imprudente, hunhang, semejante, camocha, ignorante, ang di nacaalam, tirante, natatanat, diligente masipag.

Sampon nang iba namang marami, na ang dolo,y, ble, mga ilan lamang ang isusulat co dito caguilaguilalas, admirable, casindacsindac, espantable, caibigibig, amable, hindi matauaran, inexorable, caygaygaya, apacible, calupitlupit, abominable, capopooran, aborrecible, di mahalaga, apreciable, di mahalahan, inapreciable, macadamram di macaalam tauo, insensible, caligaligaya, deleitable, cagalanggalang, venerable, sucat maquibo, maquiquibo, movible, di maquibo, inmoble, inmovible, mapagyayaman, remediable, di mapagyayaman, irremediable, irreparable, nagiibaiba, mudable, ipananambitan, lamentable, di maralita, intolerable.

Itong lahat, at ang ibapang ganganito, ay hindi mangayaring magcaiba ang dolo saanman ipaquilangcap; caya nga lalaquima,t, babayiman ang sabihin ay uala din o, at ualan a, sa dolo, condi e, nang e, con baga sa halimbaua,y, si Pedro ay matapang; hindi valiento, cundi valiente, at babayiman ay sabihin ay valiente din, hindi valienta. Datapua,t, con dalaua,t, marami caya sa dalaua ang sinasabi ay hindi mangyaring di magdagdag nang letrang s, sa dolo, con baga áng uica,y, valientes, prudentes, amables, etc.

At may doon namang marami na diman o, ang dolo, at dili naman a, ay ang pag turing ay dili mangyaring ipahamac at dating capagdaca,y, namomocha, ang ibay sa manga babayi at ang ibay sa manga lalaqui. Ay maliuag ding maalaman itong gangaito condi sa manga librong Castila basahin at sa pangongosap caya nang manga Castila paquinga,t, tandaa,t, pagquilalanin. Caya nga itong catagang el, at ito cayadg catagang lo, ang inioonang idinadaiti sa uicang yaong, ay calangcap na yaon sa yag turing sa manga lalaqui at capag la, ay sa manga babayi natatapat yaon. At con

--173--

itong uicang catagang los, ang inioonang isinasama at ang marami nga ang sinasabi ay parang manga lalaki yaon at con itong catagang, las, ay paran manga babayi na yaan.

At con baga sumalang maminsan minsan itong aral na di gayon ang pagturing, ay anhin ang di masaid turan ang lahat na bagay bagaybagay na pagcacaiba, condi cayá lamang maobos maalaman ang lahat ay con malauong magaral nang manga uica uica at mamihasang mangosap.

Nauna (169-170: Kab.3.Awit.2) 

Susunod (173-175: Kab.3.Aral.3)